Baş vermə səbəblərindən asılı olaraq neyropatiya aşağıdakı şəkildə təsnif edilir:
Posttravmatik - sinir lifinin və onun budaqlarının zədələnməsi nəticəsində (çökmələr, kəsiklər, dislokasiyalar, sınıqlar ilə) əmələ gəlir. Əksər klinik hallarda xəstəliyin bu forması ulnar siniri, üz, siyatik, alt ekstremitələrin sinirlərinə təsir edir;
Diabetik - şəkərli diabey zamanı meydana gəlir;
İşemik - onurğada və ya əzələ-sümük birləşmələrində sinir bağlarının sıxılması nəticəsində inkişaf edir, nəticədə sinir uclarına qan tədarükü pozulur. Damar xəstəliklərinin fonunda və böyük qan itkisi ilə inkişaf edir. Əksər hallarda optik sinirə təsir edir;
Alkoqol səbəbli – yüksək dozada spirtli içki və çürümüş qida qəbulu səbəbilə metobalik prosesin çətinləşməsi nəticəsində meydana gəlir.
Neyropatiyanın simptomları Xəstəliyin klinik mənzərəsi çox fərqli ola və bədənin hər hansı bir yerinə təsir edə bilər. Zədənin təbiətindən asılı olaraq neyropatiya aşağıdakı növlərə bölünür:
Sensor - zədələnmiş orqanın həssaslığının pozulması. Xəstə qıcıqlanma, yanma hissi, ağrı sindromu, yerişdə qeyri-sabitlik, ətrafların uyuşması, qıcıqlanma olmadan sızıltı hiss edə bilər;
Periferik - mərkəzi sinir sistemindən təsirlənmiş sinir lifləri ilə əlaqəli orqanlara impulsun ötürülməsinin pozulması. Zədələnmiş sinir yerində qarışqalanma, ətrafların uyuşması, ağrıya və temperaturun dəyişməsinə həssaslığın azalması ilə müşayiət olunur. Yanan ağrı, balansın itirilməsi, pozulmuş koordinasiya ilə ifadə edilir;
Motor - qüsurlu fiziki fəaliyyət. Bu forma ilə həssaslığın azalması müşahidə edilmir. Xəstədə ətrafların nəzarətsiz, istənməyən hərəkəti müşahidə olunur, əzələ refleksləri qismən yox olur, tədricən əzələ zəifliyi görünməyə başlayır. Ağrı ilə və iflicin ilkin mərhələsi ilə müşayiət olunur;
Avtonom - daxili orqanlara təsir göstərir. Ən təhlükəli hesab olunur, çünki xəstəliyin irəliləməsi ilə müəyyən orqan və sistemlərin fəaliyyəti pozulur. Udqunma, sidiyə çıxma, defekasiya funksiyası pozula bilər.
Xəstəlik müxtəlif yollarla özünü göstərir, ən xarakterik simptomlar:
- zədələnmiş ərazinin həssaslığının pozulması;
- müxtəlif şiddət və intensivlikdə ağrı sindromu;
- əzələ zəifliyi;
- spazmlar və kramplar;
- hərəkətdə çətinlikdir.
Diaqnostika Neyropatiya diaqnoz qoyulması olduqca çətin bir xəstəlik hesab olunur. Xəstəlik uzun müddət özünü hiss etdirməyə və müəyyən əlamətlərlə özünü göstərməyə bilər. Buna görə həkim düzgün diaqnoz qoymaq üçün bütün anamnezi toplamalıdır.
Qəbulda xəstənin nevropatoloqa həyat tərzi barədə, dərman preparatlarının qəbulu, keçirilmiş virus xəstəlikləri, xroniki və irsi patologiyaların olub-olmaması, aparılmış cərrahi müalicələrin olub-olmadığı barədə məlumat verməsi vacibdir. Şifahi sorğudan sonra həkim xəstəni müayinə edir, bu zaman sinir gövdələrinin palpasiyası onların gedişində ağrı və qalınlaşma aşkar edilməsi cəhətdən vacibdir. Sinir uclarında bantlama aparılır və həssas nahiyədə qıcıqlanmalar aşkar edilir. Daha sonra xəstə bir sıra instrumental müayinələrdən və laboratoriya testlərindən keçməlidir:
- klinik və biokimyəvi qan testi;
- elastoqrafiya;
- ultrasəs;
- CT scan;
- elektromiyoqrafiya;
- MRT və rentgen;
- əlaqəli mütəxəssislərin (oftalmoloq) məsləhətləşməsi.
